Het menselijk brein is geprogrammeerd om ons te helpen overleven in een toestand van well-being.
Deze toestand wordt gekarakteriseerd door :
- de aanwezigheid van plezier en goed gevoel
- de afwezigheid van pijn (zowel fysieke als sociale pijn, die gebruik maken van dezelfde neurale netwegen)
Binnen de sociale omgeving van een bedrijf ervaren medewerkers een “goed gevoel” als ze zich niet slecht voelen, wat ze omschrijven in termen van het ontbreken van communicatiestoringen en emotionele conflicten. M.a.w. medewerkers voelen zich goed en werken graag (en creatief) in een omgeving waarin communicatiestoringen en emotionele conflicten tot een minimum herleid worden.
Meer dan 99% van de activiteiten van onze hersenen gebeurt via processen die automatisch werken, buiten ons bewustzijn, waarbij interactieve neurale netwegen samenwerken en mekaar in positieve of negatieve zin beïnvloeden.
- De totale informatieverwerkingscapaciteit van onze hersenen (bewust en onbewust samen) bedraagt 11.200.000 bits per seconde.
- De bewuste verwerkingscapaciteit, die we o.a. gebruiken bij bewust “rationeel” denken of bij het communiceren per e-mail, bedraagt slechts 40 à 60 bits per seconde.
Emoties zijn door miljoenen jaren van evolutie ontstane automatische processen die ons toelaten om te overleven in situaties waarin we geen tijd hebben om na te denken.
- Ons emotiesysteem is evolutionair zeer oud
- Het is actief vanaf onze geboorte
Daarnaast beschikken we voor minder voorkomende situaties over de “theoretische” mogelijkheid om na te denken, strategieën te ontwikkelen, te plannen, te organiseren, creatief te zijn en nieuwe toepassingen (o.a. innovaties) te ontwikkelen.
- De recent geëvolueerde Prefrontale Cortex (PFC, gelegen vooraan in de hersenen, achter ons voorhoofd) speelt hierin een belangrijke rol.
- De PFC begint zich pas te ontwikkelen vanaf 10 à 12 maand en is volgroeid tussen 21 en 24 jaar, naargelang het individu.
- De PFC speelt ook een belangrijke rol bij het reguleren van onze emoties.
- In emotioneel geladen situaties (zoals angst en woede), als we de omgeving ervaren als een bedreiging of als we totaal onder druk en stress staan, zijn emoties vaak machtiger dan “ratio” en kunnen ze zelfs ons rationeel denken volledig uitschakelen (het “out of your mind” syndroom). Vandaar mijn verwijzing naar de “theoretische” mogelijkheid die we hebben om na te denken.
Stress is de automatische reactie van ons lichaam (en onze hersenen) op situaties die door ons organisme ervaren worden als een bedreiging van ons fysiologisch en psychologisch evenwicht. De bedreiging kan zich voordoen onder de vorm van een beer, een “moeilijke” klant of een niet luisterende manager. In al deze situaties zal ons lichaam voorspelbaar reageren. Langdurende, aanhoudende stress leidt tot problemen met het geheugen en ons denkend vermogen en kan uiteindelijk leiden tot depressie of burn-out.